แห่โคหลู่’ สีสันแห่งงานบุญใหญ่ ประเพณี ‘ปอยส่างลอง’ ที่จังหวัดแม่ฮ่องสอน

วันที่ 12 มี.ค.67 พระสุมณฑ์ศาสนกิตติ์ เจ้าคณะจังหวัดแม่ฮ่องสอน เจ้าอาวาสวัดพระธาตุดอยกองมู นำคณะศรัทธา สาธุชน จัดงานประเพณีปอยส่างลอง ประจำปี 2567 ถือเป็นประเพณีและงานบุญที่ยิ่งใหญ่ของชาวจังหวัดแม่ฮ่องสอน ในวันนี้ได้มีการจัดขบวนแห่โคหลู่ เป็นการแห่เครื่องไทยธรรมและอัฐบริขารต่าง ๆ เป็นสิ่งสำคัญในงาน มีญาติและประชาชนเข้าร่วมขบวนแห่อย่างพร้อมเพรียง ช่วยกันแบก ช่วยกันหามอัฐบริขารเครื่องไทยธรรมทุกชิ้นทั้งเล็กและใหญ่

สำหรับขบวนแห่ประกอบด้วย ผู้อาวุโสแต่งชุดขาว อุ้มขันข้าวตอกดอกไม้ซึ่งถือว่าเป็นผู้มีศีลธรรม เป็นผู้บริสุทธิ์เดินนำหน้าขบวน จีเจ่ (กังสดาลใหญ่) ตีเป็นระยะ ๆ เป็นการป่าวประกาศให้ได้ยินกันทั่ว ๆ ไป เมื่อใครได้ยินแล้วให้ร่วมอนุโมทนาหรือเดินทางมาร่วมทำบุญ อุ้บ คือเครื่องสักการะพระพุทธ มีดอกไม้ ธูปเทียน ขนม บรรจุอยู่ในภาชนะใช้คนแบกหาม 2 คน เมื่อถึงวันทำบุญจะนำไปถวายพระพุทธ ม้าเจ้าเมือง เป็นม้าทรงของเจ้าเมือง (เจ้าพ่อหลัก เมือง) ที่จะต้องอัญเชิญมาร่วมในขบวนแห่โคหลู่ในประเพณีปอยส่างลองทุกครั้ง ต้นตะเป่ส่า (ต้นกัลปพฤกษ์) การถวายต้นตะเป่ส่า มุ่งให้เกิดในสวรรค์ มีต้นกัลปพฤกษ์บันดาลสิ่งที่ปรารถนาได้ทุกอย่าง มี 2 ประเภท คือ ต้นตะเป่ส่าพระพุทธ คล้ายจองพารา จัดเป็นส่วนที่เด่นที่สุดในขบวน ใช้สำหรับถวายพระพุทธเจ้า และ ต้นตะเป่ส่าถวายวัด คล้ายต้นตะเป่ส่าพระพุทธต่างกันตรงเครื่องห้อยซึ่งเป็นเครื่องใช้สำหรับวัด เช่น ถ้วยชาม จาน แก้วน้ำ หม้อ ฯลฯ ตามแต่ศรัทธาเพื่อนำไปถวายวัด

ขบวนโคหลู่นำเครื่องอัฐบริขารที่ใช้ในการบรรพชาและเครื่องไทยธรรมทุกชิ้น มาเข้าขบวนแห่ให้ยิ่งใหญ่และสวยงาม คือ ปุ๊กข้าวแตก คือห่อข้าวตอกด้วยกระดาษสา ผูกติดกับธงสามเหลี่ยมที่เรียกว่า “จ๊ากจ่า” ใช้แทนดอกไม้สำหรับแจกให้ผู้ไปร่วมงานบรรพชาไหว้พระ ปุ๊กข้าวแตกจะขาดไม่ได้และจะต้องมีจำนวนเท่ากับส่างลอง เทียนเงิน เทียนทอง คือธูปเทียนแพ เป็นเครื่องบูชาส่างลองสำหรับถวายแด่พระอุปัชญาย์ พุ่มเงิน พุ่มทอง สำหรับส่างลองถวายพระพุทธและประดับขบวน อูต่อง ปานต่อง คือกรวยหมากพลูและกรวยดอกไม้ หม้อน้ำต่า คือหม้อดินห่อผ้าขาวใส่ใบไม้ 9 ชนิด จัดไว้เพื่อความร่มเย็น และเป็นสิริมงคล ขบวนกลองมองเซิงใช้บรรเลงประกอบขบวนทำให้เกิดความไพเราะรื่นเริงในขบวนเครื่องแห่โคหลู่ เครื่องไทยธรรมที่เป็นปัจจัยถวายพระสงฆ์ที่นิมนต์มาในงานตกแต่งด้วยดอกไม้จัดไว้อย่างสวยงาม โดยมากหญิงสาวจะเป็นผู้ถือ อัฐบริขารที่เป็นเครื่องใช้สามเณร ประกอบด้วยส่างกาน (จีวร) เครื่องนอนและเครื่องใช้อื่น ๆ ของสามเณร ขบวนส่างลอง เป็นกลุ่มซึ่งจะอยู่เกือบท้ายขบวน วันนี้ทั้งส่างลองตะแปส่างลองและผู้ถือทีคำจะแต่งกายสวยงามเป็นพิเศษ ขณะขบวนเคลื่อนที่ไปก็จะฟ้อนรำไปด้วยตามจังหวะกลองก้นยาว ทำให้เกิดความสนุกสนานครึกครื้นมากยิ่งขึ้น

ทั้งนี้ งานประเพณีปอยส่างลอง ประจำปี 2567 ณ วัดพระธาตุดอยกองมู ต.จองคำ อ.เมือง จ.แม่ฮ่องสอน จัดขึ้นระหว่างวันที่ 10-13 มีนาคม 2567 นี้ เพื่อสืบสานไว้ซึ่งวัฒนธรรมประเพณีอันดีงามของชาวไทใหญ่ใน จ.แม่ฮ่องสอน ให้คงอยู่สืบไป.

ฉลอง หมั่นสกุล จ.แม่ฮ่องสอน