ชาวกะเหรี่ยงบ้านค้างใจ “สืบสาน” การลงแขกดำนา คงความเป็นอัตลักษณ์ของชนเผ่าสืบไป

เมื่อวันที่ 10 กรกฎาคม 2566 ที่บ้านค้างใจ หมู่ที่ 7 ตำบลแม่เกิิ๋ง อำเภอวังชิ้นจังหวัดแพร่ พิ้งซื้อ (ยายสังวาน ทาดอก) ชนเผ่ากะเหรี่ยงบ้านค้างใจฯ ร่วมกันอนุรักษ์สืบสานวัฒนธรรมประเพณี การลงแขกดำนา ที่นาทั้งหมดประมาณ 2 ไร่กว่าๆ เพื่อให้เป็นเอกลักษณ์อัตลักษณ์ของชนเผ่าส่งต่อลูกหลานสืบไป โดยมี นางธนัตพร ตองแหว ลูกสาว ร่วมให้การสนับสนุนสืบสานตลอดมา

นางธนัตพร ตองแหว บอกว่า ชาวบ้านค้างใจ หมู่ที่ 7 ตำบลแม่เกิิ๋ง อำเภอวังชิ้นฯ มีการสืบสานประเพณีลงแขกดำนา มาตั้งแต่สมัยปู่ย่าตายาย โดยครอบครัวของตนเองที่มี พิ้งซื้อ (ยายสังวาน ทาดอก) ซึ่งเป็นแม่ ที่เป็นชนเผ่ากะเหรี่ยงบ้านค้างใจฯมีการลงแขกดำนามาตลอด จำความได้ว่า ในสมัยที่เรียนหนังสือที่โรงเรียนบ้านค้างใจ ประถม 4 ตนเองยังไปช่วยแม่ พิ้งซื้อ (ยายสังวาน) ลงแขกดำนากับลูกในครอบครัว ตามประสาเด็กๆในวัยเรียน ซึ่งแม่จะสอนการลงแขกดำนา ให้เป็นแถวเป็นแนว ในที่สุดต้องใช้เวลา ในการเรียนรู้ กับการปฏิบัติ ลงมือทำจนมาถึงปัจจุบัน

ในปัจจุบันนี้การลงแขกดำนาของชาวกะเหรี่ยง มีการเปลี่ยนแปลงไปบ้าง เนื่องจากปัจจัยหลักคือ ค่าใช้จ่ายในการลงแขกดำนามีเพิ่มมากขึ้น ทำให้ชาวกะเหรี่ยงส่วนหนึ่งไปทำนาหว่านเพิ่มมากขึ้น เพื่อเป็นการลดค่าใช้จ่ายให้กับครอบครัว แต่จริงๆแล้ว ยังมีค่าใช้จ่ายอย่างอืี่น เช่น ค่าปุ๋ย ค่ายาฆ่าหญ้าที่ต้องจ่าย สำหรับครอบครัวของตนเอง ที่เลือกการลงแขกดำนา เพราะอยากคงความเป็นอัตลักษณ์เอกลักษณ์ของชนเผ่ากะเหรี่ยงให้สืบไปชั่วลูกชั่วหลาน

นางธนัตพร บอกว่า ในช่วงฤดูทำนา จะเริ่มไถ่นาหว่านกล้าเสร็จแล้ว จะมีการไถนา เพื่อเป็นการหมักดินให้นุ่มและกำจัดวัชชพืช ทางครอบครัวของตนเอง จะไปร่วมลงแขกกับเพื่อนบ้าน ซึ่งในแต่ละปี ก็จะใช้เวลาในการลงแขก ประมาณ 10-15 วัน โดยจะไปช่วยเพื่อนบ้านในการลงแขกดำนาของครอบครัว

ในปีนี้การลงแขกดำนาก็เช่นเดิม เริ่มตั้งแต่เมื่อวาน มีเพื่อนบ้านมาร่วมลงแขกถอนกล้าในช่วงเช้า ช่วงบ่ายลงแขกดำนา ยังไม่เสร็จ จึงมาต่อในวันนีี้ จะมีแรงงานเป็นผู้หญิงทั้งหมด คาดว่าจะใช้เวลาในการลงแขกดำนาในวันนี้อีกหนึ่งวันคงเสร็จเรียบร้อย ยังยืนยันจะร่วมกันอนุรักษ์สืบสานวัฒนธรรมประเพณี การลงแขกดำนา เพื่อให้เป็นเอกลักษณ์อัตลักษณ์ของชนเผ่ากะเหรี่ยงส่งต่อลูกหลานสืบไป

ธีรพงษ์ ธงออน/แพร่