เครื่องจักสานจากผักตบชวา ผือ คือหัตถกรรมที่นำผักตบชวา ซึ่งเป็นวัชพืชที่พบได้ทั่วไปในแหล่งน้ำ มาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์จักสานต่างๆ เช่น กระเป๋า ตะกร้า เสื่อ เก้าอี้ และของใช้ในบ้าน นับว่าเป็นภูมิปัญญาชาวบ้านอันทรงคุณค่าที่น่าทึ่ง
วันนี้ จะพาไปดูกลุ่มจักสานจากต้นผือ ต้นกก และผักตบชวาของกลุ่มจักสานบ้านแมด ต.ดงชน อ.เมือง จ.สกลนคร ที่มีนางอ่อนมณี หาญมนตรี เป็นประธานกลุ่ม ซึ่งผลิตเครื่องจักสานจากผักตยชวาและต้นดกซึ่งเป็นวัสดุธรรมชาติ เป็นวัสดุขยะให้มีคุณค่าทุกชิ้นทำด้วยมือ คงทนแข็งแรง ราคาถูก เช่น กระเป๋า ตะกร้า เสื่อ เก้าอี้ ภาชนะและของใช้ในบ้าน นับว่าเป็นภูมิปัญญาชาวบ้านอันทรงคุณค่าที่น่าทึ่ง นางอ่อนมณี หาญมนตรี ประธานกลุ่มบอกว่ากระบวนการเริ่มตั้งแต่การเก็บผักตบชวาทำความสะอาด การทำให้แห้ง การอบกำมะถันเพื่อป้องกันเชื้อรา และการนำเส้นใยมาสานเป็นลวดลายต่างๆ ด้วยมืออย่างประณีต ถือเป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นที่สร้างรายได้และช่วยลดปัญหาวัชพืชในแหล่งน้ำ ลดการตื้นเขินได้เป็นอย่างดี
ส่วนขั้นตอนการทำคัดเลือกวัตถุดิบ เก็บผักตบชวาที่แก่พอดี (มีสีเขียวเข้ม) จากแหล่งน้ำธรรมชาติ.นำมา ล้างทำความสะอาดผิวผักตบชวาเพื่อขจัดสิ่งสกปรก แล้วผ่าและเลียดเส้นก่อนที่จะนำผักตบชวามาผ่าเป็น 2 ซีก หรือ 4 ส่วน แล้วเลียดเป็นเส้นเล็กๆ เพื่อให้ได้ขนาดตามต้องการ จากนั้นนำเส้นผักตบชวาไปตากแดดให้แห้งสนิท ใช้เวลาประมาณ 3-5 วัน แล้วนำมาสาน นำเส้นผักตบชวาที่ผ่านการเตรียมแล้วมาสานเป็นลวดลายต่างๆ เช่น ลายขัด ลายแม่บท หรือลายตามจินตนาการ และนำไปตกแต่ง เก็บปากกระเป๋าหรือชิ้นงานด้วยวิธีพับริมหรือสอด เก็บให้เรียบร้อย ติดหูหิ้ว สายสะพาย หรือตกแต่งด้วยดอกไม้ โบว์ เพื่อความสวยงามจากนั้น ทาน้ำมันเคลือบเงาเพื่อให้ผลิตภัณฑ์อยู่ทรงและมีความเงางาม. ราคาก็ขึ้นอยู่กับขนาด ตั้งแต่ 100-200 บาท
สำหรับประโยชน์ของผักตบชวาในงานจักสานลดปริมาณวัชพืช ช่วยลดปัญหาวัชพืชผักตบชวาที่กีดขวางทางน้ำและส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศ สร้างอาชีพและรายได้กลุ่มแม่บ้าน ไม่เหงาได้พูดคุยกัน เป็นแหล่งอาชีพเสริมและสร้างรายได้ให้กับคนในท้องถิ่น ยังส่งเสริมเศรษฐกิจชุมชน ช่วยเพิ่มมูลค่าให้กับวัตถุดิบท้องถิ่น ทำให้เกิดวิสาหกิจชุมชนและผลิตภัณฑ์ที่สามารถจำหน่ายได้ทั้งในและต่างประเทศ ผลิตภัณฑ์มีความทนทาน
ก้านผักตบชวาแห้งมีคุณสมบัติเหนียวและทนทาน สามารถนำไปทำผลิตภัณฑ์ที่ใช้งานได้นาน นางปิญญ์ รูปเหมาะ รองปลัด อบต.ดงชน กล่าวว่า ที่นี่ยังสามารถนำผักตบมาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์เพื่อสุขภาพ ใช้เป็นที่แก้นิ้วล็อคได้เป็นอย่างดี สนนราคาก็ไม่แพงอันละ 20 บาท 3 อัน 100 บาท
วัฒนะ แก้วก่า/สกลนคร 081-9541528
